Studia Waweliana
Tom XIII, 2007
PL ISSN 1230-3275

WSPOMNIENIE

Andrzej Fischinger- badacz zabytków złotnictwa

Ponad pięćdziesięcioletnia aktywność naukowa Andrzeja
Fischingera, skoncentrowana na architekturze i rzeźbie nagrob-
nej XVI stulecia w Polsce, uczyniła zeń jednego z najznamie-
nitszych badaczy renesansu i manieryzmu w dziejach polskiej
historii sztuki. Długoletnia, intensywna praktyka w zakresie
konserwacji zabytków sprawiła, iż stał się niekwestionowanym,
niezastąpionym autorytetem, zwłaszcza w środowisku krakow-
skim1. Te pasje doktora Fischingera, owocujące znakomitymi
publikacjami, które jeszcze długo będą trwałym punktem
odniesienia w badaniach nad sztuką XVI wieku w Polsce
-z pewnością doczekają się osobnego, wnikliwego omówienia,
być może przy okazji planowanej edycji jego niedokończonej
pracy o renesansowym zamku wawelskim.

W niniejszym szkicu pragnę skoncentrować się na wynikach
zainteresowań Andrzeja Fischingera zabytkami średniowiecz-
nego i nowożytnego złotnictwa. Zamieszczony w niniejszym
tomie wykaz jego drukowanych prac uświadamia, że stosun-
kowo późno podjął badania w tym zakresie. Wynikły one
wprost z zapotrzebowania po triumfalnym powrocie skarbów
wawelskich z Kanady w latach 1959 i 1961 (il. 2). W roku
1962 opublikował zwięzły przewodnik po Skarbcu Koronnym
na Wawelu, a w następnym roku folder dotyczący ekspozycji,
którą z wielką determinacją współtworzył i powiększał przez
kolejne trzy dekady. Świadectwem zmian w Skarbcu pozostają
trzy kolejne, aktualizowane wydania przewodnika (1973,1982,
1988) - wzorcowe pod względem formy prezentacji tak różno-
rodnego materiału zabytkowego, dziś mające przede wszystkim
charakter ważkiego źródła do dziejów tej ekspozycji i wiedzy
na temat pokazywanych dzieł sztuki. Trzeba przy tym skon-
statować, iż gros ustaleń w sprawie czasu i miejsca powstania,
późniejszych losów oraz walorów artystycznych złotnictwa w
Skarbcu Koronnym było dziełem samego Fischingera.

1. Andrzej Fischinger podczas uroczystości wręczenia tomu
Festina len te, jemu dedykowanego, Kraków 1998

Najcenniejsze obiekty wzmiankował w Katalogu zabyt-
ków sztuki w Polsce poświęconym wzgórzu wawelskiemu
(1965) oraz omawiał w kolejnych edycjach Zbiorów Zamku
Królewskiego na Wawelu (1969, 1975, 1990). Pomimo zwię-
złości, znaczenie tych publikacji, dostępnych także w kilku
obcojęzycznych wersjach, polegało na ujawnieniu wielu dzieł,
które dzięki temu weszły do zachodnioeuropejskiej literatury
naukowej, co w odniesieniu do złotnictwa ze zbiorów polskich
przez długie lata było ewenementem.

1 Zob.: J.K. Ostrowski, Andreas Fischinger septuagenarius
[w:] Festina lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi
vr siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Kraków 1998, s. 21 -24; A. K i e t -
lińska. Portret w biurowym pokoju [w:] Festina lente..., s. 25-27;
K. Kuczman, Andrzej Fischinger (1929-2005) (Folia HA, Seria

Nowa 10: 2005, s. 177-183; J.K. O strowski, Andrzej Fischinger
(1929-2005) (Rocz. Krak. 72: 2006, s. 213-214); J. Baranow-
ski, Andrzej Fischinger (1929-2005) (Ochrona Zabytków 2: 2005,
s. 95-96); B. Krasnowolski, Wspomnienie o doktorze Andrzeju
Fischingerze (Biuletyn SKOZK 55: 2006, s. 63-66).

177